Online criminaliteit

Home Fototentoonstelling ‘Ondermijning in beeld’ Online criminaliteit

Leestijd: 3 minuten

Een jongeman zit achter zijn laptop—onopvallend, maar met de middelen om enorme schade aan te richten. Online criminaliteit is minder zichtbaar dan traditionele misdaad, maar minstens zo verwoestend. Dagelijks worden individuen, bedrijven en overheidsinstanties slachtoffer van cybercriminelen die vertrouwelijke informatie stelen, identiteiten vervalsen en online fraude plegen. Veel van deze digitale aanvallen blijven onopgemerkt, totdat de schade onherstelbaar is.

Online criminaliteit is bovendien eenvoudiger dan ooit: de benodigde tools en methodes zijn vrij beschikbaar en zelfs te koop op het internet.

Hoe raakt online criminaliteit Nederland?

Online criminaliteit groeit razendsnel in Nederland. Maar liefst 42% van alle misdaad speelt zich inmiddels online af. Cybercriminelen worden steeds professioneler en gebruiken geraffineerde methodes om slachtoffers op te lichten.

Phishing is een van de meest voorkomende vormen van online fraude. Maar liefst twee op de drie Nederlanders ontving het afgelopen jaar een nep-sms of nepmail van zogenaamd vertrouwde partijen, zoals banken of populaire webshops. Deze berichten zijn slim ontworpen om slachtoffers te misleiden, hen op kwaadaardige links te laten klikken en zo hun wachtwoorden en inlogcodes te stelen.

De gevolgen van online criminaliteit zijn groot. Phishing kan leiden tot aanzienlijke financiële schade, soms oplopend tot duizenden euro’s. Maar het blijft niet alleen bij geld: de emotionele impact is enorm. Slachtoffers kampen vaak met gevoelens van wantrouwen, schaamte en schuld. Ook in Limburg is dit probleem aanwezig.

De strijd tegen online criminaliteit vraagt om gezamenlijke inspanningen van zowel de samenleving als de overheid. Hoe eerder verdachte situaties worden herkend, hoe beter we onszelf en anderen kunnen beschermen.

Wat is online criminaliteit?

Online criminaliteit kent vele gezichten, van identiteitsfraude tot ransomware-aanvallen die complete systemen platleggen. Cybercriminelen zijn bedreven in het manipuleren van hun slachtoffers en gebruiken geavanceerde technieken om toegang te krijgen tot waardevolle gegevens. Hun motivaties reiken verder dan alleen financiële winst; met hun acties kunnen ze aanzienlijke maatschappelijke schade aanrichten, waardoor de stabiliteit en veiligheid van hele organisaties en gemeenschappen worden aangetast.

Wat is ondermijning?

Er is sprake van ondermijning als criminelen voor illegale activiteiten gebruikmaken van legale diensten en bedrijven. De onder- en bovenwereld lopen dan door elkaar heen. Criminelen zetten bijvoorbeeld een bedrijf op als dekmantel voor het witwassen van geld of gebruiken een sociale huurwoning voor de productie van drugs. Ondermijning kan leiden tot ernstige maatschappelijke problemen zoals corruptie, fraude en een verminderd gevoel van veiligheid. Het komt overal voor.

Waar kunt u op letten?

Dringende taal. Berichten of e-mails die tijdsdruk creëren en u dwingen om snel te handelen.
Dreiging van ernstige gevolgen. Bijvoorbeeld dat uw account wordt geblokkeerd of een boete krijgt.
Ongeloofwaardige aanbiedingen. Als iets te mooi lijkt om waar te zijn, is dat vaak ook zo.
Spel- en grammaticafouten. Cybercriminelen maken vaak fouten in hun berichten.
Ongevraagde links en bijlagen. Klik nooit zomaar op onbekende links of downloads.
Afwijkende e-mailadressen en domeinnamen. Controleer altijd goed of het e-mailadres echt klopt.
Verzoeken om persoonlijke gegevens. Banken en officiële instanties vragen nooit om inloggegevens per e-mail of sms.

Ziet u iets verdachts? Meld het!

Herkent u 1 of meerdere signalen van online criminaliteit? Kom dan in actie en meld dit bij de politie of uw gemeente. Liever anoniem? Dit kan via Meld Misdaad Anoniem. Samen kunnen we online criminaliteit bestrijden en de digitale wereld veiliger maken.

Politie

112 (noodsituatie)
0900 8844

Meld Misdaad Anoniem

0800 7000
Meldmisdaadanoniem.nl

Meer informatie?

Neem voor meer informatie of vragen over het onderwerp contact op met uw gemeente.

Bronnen

Akkermans, M., Derksen, E., Kennis, M., Kloosterman, R., & Moons, E. (2024, 1 maart). 5. Online criminaliteit. Centraal Bureau Voor de Statistiek.
https://www.cbs.nl/nl-nl/longread/rapportages/2024/veiligheidsmonitor-2023/5-online-criminaliteit
Ministerie van Justitie en Veiligheid. (2024b, juni 10). Cybercrime. Openbaar Ministerie.
https://www.om.nl/onderwerpen/cybercrime
Hoe herken ik een phishing e-mail? (z.d.). Digital Trust Center (Min. Van EZ). https://www.digitaltrustcenter.nl/informatie-advies/phishing/hoe-herken-ik-een-phishing-e-mail
Centraal Bureau voor de Statistiek. (2024). Slachtofferschap online criminaliteit; regio. https://opendata.cbs.nl/statline/#/CBS/nl/dataset/85472NED/table?ts=1754575112668
Centrum voor Criminaliteitspreventie en Veiligheid. (2025). Digitaal Veilig in Limburg. https://hetccv.nl/themas/cyberveiligheid/cybercrime/database-lokale-cyberprojecten/digitaal-veilig-in-limburg/

Colofon

De expositie ‘Ondermijning in beeld’ is samengesteld door studenten van de opleiding Integrale Veiligheidskunde van NHL Stenden Hogeschool, in opdracht van de provincie Fryslân en het RIEC Noord-Nederland.